Айта кетейік, Шымкент кәсіпорындарының бірі бірнеше жыл бұрын жаңартылатын көздерден өндірілетін өз энергиясын пайдалануға көшкен болатын.
Қазақстанның электр энергетикасы саласын дамыту мәселелері ҚР Премьер-министрі Әлихан Смайыловтың төрағалығымен өткен Үкімет отырысында қаралды.
Энергетика министрі Болат Ақшолақов қазіргі уақытта еліміздің бірыңғай энергия жүйесі тұрақты жұмыс істеп тұрғанын хабарлады. Экспортты ескере отырып, 16 қазанда электр энергиясын өндіру 86,9 млрд кВтсағ, тұтыну – 86,8 млрд кВтсағ құрады. Жылыту маусымы штаттық режимде өтуде: энергия көздерінің қоймаларында 4,1 млн тонна көмір және 81 мың тонна мазут жинақталған, бұл бекітілген нормаларға сәйкес келеді.
Бүгінгі таңда республикада жиынтық қуаты шамамен 2 300 МВт болатын 140-тан астам ЖЭК объектісі жұмыс істейді, электр энергиясын жалпы өндірудегі үлесі 3,7% -. құрайды. Бұл ретте 3 жыл ішінде жиынтық қуаты 850 МВт-тан асатын 48 ЖЭК объектісін қосымша енгізу жоспарлануда. Жалпы, нысаналы индикаторларға сәйкес 2025 жылға қарай ЖЭК-тің жалпы өндірістегі үлесі 6% – ға жетуі тиіс.
Министрдің айтуынша, 2035 жылға дейін энергетика саласын дамыту шеңберінде орталықтандырылған сатып алу-сату базасында электр энергиясы нарығының жаңа моделіне көшуді жүзеге асыру талап етіледі. Бұдан басқа, “инвестицияларға айырбастау тарифі” бағдарламасын, “таза көмір” технологияларын, жаңартылатын энергетиканы, заманауи газ және атом генерациясын енгізу бойынша шаралар пакеті дайындалды.
Осы тақырып бойынша “Самұрық-Қазына “ҰӘҚ” АҚ Басқарма төрағасы Алмасадам Сәтқалиев те баяндама жасады.
Премьер-Министр ел экономикасының тұрақты дамуы қазіргі уақытта елеулі сын-тегеуріндер тұрған энергетика саласы жұмысының тұрақтылығына тікелей байланысты екенін атап өтті.
“Олар экономиканың энергияға деген қажеттілігінің артуымен және сектордың климатқа теріс әсерін азайту қажеттілігімен байланысты. Бұл жаһандық дилемма, оны шешу үшін тепе — теңдікті табу қажет”, – деді Әлихан Смайылов.
Оның айтуынша, қазіргі уақытта жаңартылатын көздерден электр энергиясын өндіруді ұлғайту үрдісі байқалады, алайда өндірілетін энергияның 80%-дан астамы әлі де қазба отындарынан келеді.
“Жақын болашақта бұл арақатынаста айтарлықтай өзгеріс болмайды. Бұл ретте көмірқышқыл газын ұстау және кәдеге жарату, атмосфераға шығарындыларды азайту жөніндегі заманауи технологияларды қолдануға ставка жасалатын болады. Әрине, біз экологиялық тепе — теңдікті сақтауға, жасыл желек алқаптарын кеңейтуге баса назар аударатын боламыз”,-деп атап өтті Премьер-Министр.
Ол сондай-ақ энергетикалық инфрақұрылымды дамыту мәселелерін шешу қажет екенін атап өтті, өйткені өңірлік электр желілерінің ағымдағы тозу деңгейі шамамен 65% құрайды. Жылу электр орталықтары жабдықтарының тозу көрсеткіштері ұқсас, кейбір қалаларда бұл көрсеткіш 80% құрайды.
Осыған байланысты, Премьер-Министрдің пікірінше, электр станциялары мен қазандықтардың жабдықтарын жаңғырту, желілерді қайта жаңарту қажет. Сонымен қатар, экономиканың тұрақты өсуін қамтамасыз ету үшін 2035 жылға қарай 10 ГВт-тан астам жаңа энергия қуаты қажет болады.
“Біздің алдымызда күрделі міндеттер тұр, бірақ бізде ресурстар бар. Бұл жаңартылатын энергетиканы дамыту үшін қолайлы аумақ, сондай — ақ қазбалардың бай қоры, атом энергетикасын дамыту жөніндегі жоспарлар”, – деді Әлихан Смайылов.
Қорытындылай келе, Премьер-Министр көрші елдердің энергия жүйелерінен келетін ағындар есебінен электр энергиясын жеткізудің тұрақтылығын қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты жүргізуді, ең жоғары жүктемелер кезеңінде талап етілетін маневрлік қуаттарды ұлғайту жөнінде шаралар қабылдауды, сондай-ақ қазан айының соңына дейін “инвестициялар орнына Тариф”саясатын іске асырудың нақты тетіктерін Үкіметтің қарауына енгізуді тапсырды.
Сонымен қатар, Энергетика министрлігіне көмір электр станцияларында шығарындыларды азайту және кәдеге жарату технологияларын әзірлеу және енгізу тапсырылды.
