Мемлекет кондоминиумды басқарудың екі түрін ұсынды-20 немесе одан да көп пәтері бар үлкен үйлер үшін МИБ және қарапайым серіктестіктер (ҚС) – тұрғындары аз 8 және 12 пәтерлі үйлер үшін.
Заң бойынша, көп қабатты үйдегі пәтер иелерінің екі тұрғынынан тұратын бастамашыл топ кемінде үш адамнан тұратын үй кеңесін құру туралы хаттамалық шешім қабылдай алады. Бұл кеңес басқарма тағайындауға құқылы. Соңғысы Әділет үйін осьтік басқару нысаны бар кондоминиум ретінде тіркей алады, басып шығаруға және банкте осьтік шот ашуға рұқсат ала алады. Ал тұрғындардың жалпы жиналысында үйді ұстауға арналған тариф бекітілсін.
Өз шотына ие бола отырып және оған ақша жинай отырып, ось сервистік компаниялармен келісімшарттар жасайды. Соңғылары ай сайын ось төрағасына (басқарушыға) үйде орындалған жұмыстардың актілерін ұсынады. Басқарма кеңес жинайды, осы жұмыстарды тексереді және олар орындалған сомаға қол қояды.
Ось туралы да, үйдегі басқа істер туралы да ештеңе білгісі келмейтін пассивті тұрғындармен қалай бірге болу керек? Заңда былай делінген: егер пәтер иелерінің 51% – ы кондоминиум мен осьтер үшін болса, қалғандары автоматты түрде Бірлестіктің қатысушылары болады және олардан да ақы алынады. Олар өз еркімен төлемейді-қарыз олардан заңды түрде алынады.
Қонаев, 36 мекен-жайындағы “ОТАУ” көппәтерлі тұрғын үй кешені кем дегенде екі өлшем бойынша ерекше. 15 жыл бұрын ол Шымкенттегі алғашқы элиталық тұрғын үйлердің бірі ретінде салынған. Ал 2021 жылы дәл осы үй біздің қаламызда ось – мүлік иелерінің бірлестігі сияқты басқару нысанын тіркеген алғашқы кондоминиум болды.
Жаңа көктемгі жасыл желектердегі ағаштары бар жайлы таза аула, воркаут аймағы, жаңа орындықтар мен урналар, жөндеу ормандарындағы ойын алаңы, пентхаустары бар 11 қабатты биік ғимараттар-бәрі жақсы күтімді беріктік әсерін береді.
“Шымкент панорамасының” басқарушы менеджері Ербол ДАРИБАЕВТЫҢ әріптестерімізге түсіндіргендей, папкаларда – пәтерлерге арналған техпаспорттар, ось қызметкерлерінің құжаттары, салық есептілігі, мемлекеттік актілер және басқа да маңызды қағаздар бар. Ербол Полатұлы өзінің қазіргі лауазымында ось төрағасы, осы үйдің тұрғыны Тимур АХАНБАЕВТЫҢ оң қолы бола отырып, үшінші жыл еңбек етеді.
“Үй үш блоктан тұрады, онда 140 пәтер бар. Осьтерге көшудің бастамашылары бұрынғы ПИК жұмысына наразы болған тұрғындардың өздері болды”, – дейді басқарушы менеджер.
Мұнда ось құру үшін бүгінде үйдің кеңесін құрайтын бірнеше тұрғындардың бастамасы жеткілікті екенін түсіндіру қажет. Оған тексеру комиссиясының төрағасы мен мүшелері кіреді. Осы адамдардың бастамасымен осьтерді тіркеуге болады. Егер үй бұрын Әділет департаментінде кондоминиум ретінде тіркелген болса, оған іргелес үй аумағы бар, оған мүлікті де заңдастыру қажет.
“Осьтің айрықша ерекшелігі – екі шоттың болуы”, – деп түсіндіреді спикер. – Бірінші шоттан үйдің ағымдағы шығындарына қаражат алынады. Ақша тұрғындардан келеді. Төлем мөлшері тұрғын үйдің квадратурасына және бір шаршы метрге тарифке байланысты.
Бұл тариф қалай есептеледі? Бастау үшін үйде өмір сүруге қажетті жалпы сома анықталады. Бұған жалпы үй қажеттіліктері кіреді-аумақты қорғау және тазалау, Жарықтандыру, жасыл желектерді суару, жертөлелерді, шатырларды, кіреберістерді күту, жұмыс істейтін бейнекамералар, сондай-ақ ось қызметкерлерінің жалақысы. Мұның бәрі жинақталып, үйдің жалпы квадратурасына бөлінеді. Ал бір шаршы метрдің алынған бағасы пәтердің ауданына көбейтіледі. Әр меншік иесі өз үйінің ауданына сәйкес төлейді. Барлық есеп айырысулар алқалы түрде жүргізіледі, тұрғындар дауыс беру арқылы тарифпен келісетіндерін растайды. Шот ашық, кез – келген меншік иесі үй қажеттіліктеріне қанша кететінін, осьтік штаттың жалақысына қанша және қанша қалатынын тексере алады.
