Ауыл шаруашылығы министрлігінің хабарлауынша, елде қант саласын табысты дамытудың негізгі факторлары бар.
ҚР Премьер-министрі Әлихан Смайыловтың төрағалығымен өткен Үкіметтің кезекті отырысында қант саласын дамыту мәселесі талқыланды. Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушы Әбілқайыр Тамабек қазір Қазақстанда қантпен қамтамасыз етудің қалай жүріп жатқаны және келешекте жеткізілім проблемаларын шешу үшін не қабылданып жатқаны туралы баяндады.
“Импортқа тәуелділіктің жоғары болуына байланысты қант саласын дамыту мәселесі өзекті болып табылады”, — деп бастады А.Тамабек.
Талдау көрсеткендей, басқа дақылдарды (картоп, жүгері) өсірудің рентабельділігі қант қызылшасымен салыстырғанда бірнеше есе жоғары. Республикада жылына 532 мың тонна көлемінде қант тұтыну кезінде отандық шикізат есебінен қамтамасыз ету 7%-7, отандық зауыттардың шикі Қамысты қайта өңдеу есебінен – 35%–,, қант импорты есебінен-58% -. құрады.
“Елімізде саланың табысты дамуы үшін негізгі факторлар бар, бұл суармалы жерлердің болуы, ішкі нарықтың үлкен сыйымдылығы, ішкі нарықтың қажеттілігін қамтамасыз етуге қабілетті 4 жұмыс істеп тұрған зауыттың жүктелмеген қуаты, жұмыс күші. Алайда, технологиялық жабдықтардың жоғары тозуына, несиелендірілуіне және айналым қаражаттарының болмауына, көрші елдер қолданатын бағалардың демпингіне байланысты отандық зауыттардың қуаттылығының жүктемесі төмен деңгейде қалып отыр. Негізгі экспорттаушы елдердің қант экспортына қабылданған шектеу шаралары ішкі нарықта дүрбелең тудырды”, – деп түсіндірді Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушы.
Егіс алқаптарына, өнімділікке, шикізаттың қажетті көлеміне жүргізілген талдау негізінде қолда бар қуаттарға және қант зауыттарын кеңейту жөніндегі жоспарларға байланысты саланың 2026 жылға дейінгі индикаторлары айқындалды, олар өз өндірісін ұлғайтуға бағытталған. 250 мың тонна көлемінде қант өндіру үшін ауыспалы егісті ескере отырып, қажетті алаңдар, сондай-ақ егіс алқаптарын кеңейту бойынша жоспарланып отырған іс-шаралар облыс әкімдіктерімен келісілді.
Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес қант саласын дамытудың 2026 жылға дейінгі Кешенді жоспары әзірленді, оған 33 іс-шарадан тұратын 4 негізгі бөлім кіреді. Кешенді жоспарда қант қызылшасының егіс алқаптарын кеңейту арқылы шикізат базасын ұлғайту, жаңа суармалы жерлерді енгізу, суарудың су үнемдейтін технологияларын енгізу, Тұқым шаруашылығын дамыту, сондай-ақ қант қызылшасын қайта өңдеу жөніндегі қолданыстағы қуаттарды техникалық және технологиялық қайта жарақтандыру, жаңа инновациялық зауыт салу көзделген.
