Орталық саябаққа қалалықтардың көпшілігі құмар ма? Мүмкін! Өйткені, күн сайын аталар, кейде әжелер шахмат ойнау үшін, яғни, әртүрлі фигуралардың қимылдары туралы бірнеше сағат бойы бас қатыру үшін осында жиналады. Тіпті, сыртқы факторларға мән бермей, ойындарын еш алаңсыз жалғастырып отырады. Олар, балалардың күлкісі мен айқайына, футболшылардың қатты қуанышы мен аналардың сөйлесулеріне назар аудармайды. Ал бұл адамдарды, дәл осы шахматқа құмар жандарды, тарихты сақтаушылар деп атауға болады.
Айта кету керек, көп адамдар біле бермеуі мүмкін, бірақ біздің қалада шахмат клубы соғыстан бір жыл өткен соң пайда болды. Ескінің көзін көргендер, 1946 жылдан 1948 жылғы уақыт аралығын атап көрсетеді. Сол уақыт аралығыныда орталық саябақтың жанында “Шымкентэнерго” мекемесі болды. Яғни, сол уақытта алғашқы ойыншылар осы кеңсенің қызметкерлері еді. Айтпақшы, жергілікті шахматшылар шахмат ойынын жәй ермек етпей, түрлі турнирлерге де қатысып отырады.
Ойыншылардың арқасында шахмат үйірмесі тез танымал болды және асыл интеллектуалды ойынның жанкүйерлері бірнеше есе өсті. Ал 1954 жылы Шымкент (сол кезде Шымкент) өз тарихындағы алғашқы республикалық турнирді өткізуге дайын болды. Содан кейін ҚазКСР-нің барлық жерінен “шахмат ойынына” үздіктер келді. Іс-шара аяқталғаннан кейін керемет нәтиже көрсеткен жергілікті шахматшылар, марапатталып, көптің көңілінен шыға білді. Олардың көпшілігі бүкіл Кеңес Одағын аралап, әрқашан туған қаласына медальдармен және дипломдармен оралды.
Содан кейін біраз уақыт тыныштық болды. Шымкенттегі қалалық шахмат турнирлері тек 1984 жылы қайта басталды. Ал бүгінде орталық саябақ шахмат әуесқойлары үшін толығымен дайындалған. Мұнда үстелдер мен орындықтар, гранит үстелдерінде дайын алаң бар. Саябақтың орталық кіреберісінің жанында шахмат клубының өзі орналасқан, онда әр кеш сайын ойнап жүрген ардагерлерді кездестіруге болады.
Ал 2021 жылы Халықаралық шахмат күнін мерекелеу құрметіне орай, орталық саябақта “шахмат жылқысы”орнатылды. Асыл фигураның биіктігі-3 метр, салмағы-4 тонна. Архитектуралық мүсінді жергілікті кәсіпкер “Шымкент — Қазақстанның шахмат астанасы”имиджін қолдау үшін сыйға тартты.
Жылдан жылға әуесқойлар мен гроссмейстерлер орталық саябақта жиналып, түрлі іс-шаралар өткізіп тұрады.
Ал, ең қызықтысы, Шымкент қаласындағы ең көне саябақтардың біріне алғашқы кірпіш 1925 жылы қаланды. Содан бері ол шымкенттіктердің сүйікті демалыс орындарының біріне айналды.
Мұнда демалушылар үшін барлық жағдайлар жасалған. Және жасыл желектер, гүлзарлар және жақсы күтіп бапталған ағаштар, саябақтың сәніне сән қосқандай. Атап айтқанда бұл мекен, қалалықтардың сүйікті мекеніне айналған.
