Қазақстанның оңтүстігіндегі ең ірі жылу электр орталығы-ЖЭО-3-40 жыл бұрын пайдалануға берілген. Ол қуатты энергетикалық жабдықтары бар жылу электр орталығы ретінде жасалған. Бұрын станцияның міндеттеріне Шымкент шина және мұнай өңдеу зауыттарын жылумен жабдықтау кіретін.
Біздің қаламыз 2007 жылға дейін ЖЭО-1, ЖЭО-2 және ЖЭО-3 Электр станцияларымен жылу және энергиямен қамтамасыз етілді. Уақыт өте келе, осы станцияларда орнатылған жабдықтардың тозуы мен ескіруі қаланың оңтүстік аудандарының тұрғындарының іс жүзінде жылумен қамтамасыз етілмеуіне әкелді, ал бұл станцияларды қайта құру және жаңарту айтарлықтай материалдық шығындарды талап етті. Шымкент ЖЭО-3-те жылу және электр энергиясын босату бойынша пайдаланылмайтын қуаттар болды. Бірнеше жыл бұрын билік бүкіл қаланы жылумен қамтамасыз ету үшін жауапкершілікті 3-ЖЭО-ға жүктеу туралы уақтылы және маңызды шешім қабылдады.
Станцияның өзі, жылу желілері, аудандық, жергілікті және сорғы станциялары “ҚКЖ” ақ сенімгерлік басқармасынан қаланың коммуналдық меншігіне қайтарылды. Инвесторлардың ақшасы есебінен мұнда салқындатқыш мұнаралар күрделі жөндеуден өтті, негізгі және қосалқы жабдықтар жөнделді, сорғы станциялары іске қосылды және жалпы ұзындығы 11,5 км болатын “ЖЭО – қаланың оңтүстік бөлігі” жылу магистралі салынды. Осылайша, Шымкентте жылумен жабдықтау мәселесі сәтті шешілді.
Биылғы жылы “3-Энергоорталық” АҚ ұжымы да тамаша жетістіктерге қол жеткізді. Қазір инвестициялық бағдарламаның орындалуы ERG басшылығының ерекше бақылауында, ал Еуразиялық топ тарапынан ұжымның жұмысына шағымдар жоқ. Станцияда үлкен жұмыс жүргізілді.
ҚР Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу комитетінің Шымкент қаласы бойынша департаментімен алдағы бес жылға арнайы инвестициялық бағдарлама бекітілді. Бұл “3-Энергоорталық” алдағы және кейінгі жылыту маусымдарында Шымкентті сапалы және үздіксіз жылумен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл туралы компания басшылығы өткен аптада баспасөз турына қатысушыларға хабарлады.
Баспасөз турының өзін Табиғи монополияларды реттеу департаментінің қызметкерлері және ERG (Еуразиялық Топ) құрамына кіретін “3-Энергоорталық” АҚ өкілдері ұйымдастырды. БАҚ өкілдеріне бұдан былай “3-Энергоорталық” АҚ – жылу мен электр энергиясын аралас өндіретін энергия көзі, мұнда негізгі отын табиғи газ болып табылатынын түсіндірді. Жылу энергиясын тұтынушы “Қуатжылуорталық-3″МКК болып табылады.
Жыл сайын” 3-энерго-орталық ” бес жылдық жоспарға бекітілген жылу энергиясын өндіруге арналған тариф кезеңі бойынша инвестициялық міндеттемелерді қабылдайды және орындайды. Жаңа жоспар негізгі және қосалқы жабдықтарды қайта құру мен жаңғыртуға бағытталған іс-шараларды іске асыруды көздейді.
2022-2026 жылдарға арналған жылу энергиясын өндіру қызметі жөніндегі инвестициялық бағдарлама 2021 жылғы тамызда Шымкент қаласы бойынша Табиғи монополияларды реттеу комитеті департаментінің және Шымкент қаласы әкімдігінің бірлескен бұйрығымен бекітілді. Инвестиция көлемі 971,9 млн теңгені құрады, ал биыл қойылған міндеттерді іске асыру үшін 188,3 млн теңге бөлінді. Баспасөз туры аясында журналистерге инвестициялық ақша не үшін бағытталатыны айтылды.
Энергетиктер биылғы жылы компанияда қысқа дайындық жұмыстарының үлкен көлемі жоспарланғанын атап өтті. Бұл үш қазандықта, екі турбинада, трансформаторда және қазандықтарда жөндеу жұмыстары. Осы іс-шараларға және қажетті жабдықтарды сатып алуға 598,2 млн теңге қарастырылған.
Осы көктемде аймақтағы ең үлкен жылу көзін жөндеу жұмыстары басталды. Т-3 трансформаторы күрделі жөндеуден өтті, ағымдағы жөндеу – №1, №2 және №3 турбоагрегаттар, 1 және 2 қазандық агрегаттары, сондай-ақ қосалқы жабдықтар. Қазір үш қазандық, желілік су жылытқыштары күрделі жөндеуден өтуде, жез түтіктерді ауыстыру және бекіту-реттеу арматурасын жөндеу жұмыстары жүргізілуде.
Негізгі жабдықты сенімді пайдалану үшін авариялық жағдайларды болдырмау үшін №1 қазандық агрегаттағы РВП (суық қабат) пакеттерін ауыстыру жүргізілді, бұл электр энергиясының өзіндік қажеттіліктеріне жұмсалатын шығындарының 1,5% – ға төмендеуіне және қазандықтардың тиімділігінің 2% – ға ұлғаюына әкеледі.
Алдағы қыста кәсіпорын мұқият дайындалуда. Энергетиктер ауа-райының қыңырлығын әрдайым толық қарумен қарсы алу керек екенін жақсы біледі. ЖЭО барлық күш-жігерін станциялық жабдықты жаңғыртуға, қазандықтар мен турбиналарды жарамды техникалық жағдайда ұстауға бағыттайды. Мұнда олар қала тұрғындарын кепілдендірілген жылумен сенімді қамтамасыз ету үшін бәрін жасайды. Тепловик мамандары олар үшін ең басты басымдық бүкіл станцияның үздіксіз және тұрақты жұмысы екенін айтады.
Егер өткен жылмен салыстыратын болсақ, биылғы жылы электр энергиясын өндіру 1,7% – ға ұлғайғанын атап өткім келеді. Сонымен қатар, энергетиктер отынның меншікті шығынын 1,3% – ға қысқартуды жоспарлап отыр. Мұның бәрі Шымкент ЖЭО-3-те өндіріс тиімділігінің айтарлықтай өскенін көрсетеді.
Шымкент қаласы бойынша Табиғи монополияларды реттеу департаменті басшысының орынбасары Айсұлу Әлібекованың айтуынша, биыл тарифтерге өзгерістер енгізілмейді. Оның ақпараты бойынша, 2022 жылдың 1 қазанынан бастап Шымкент әкімдігінің қарауына 11 км көлемінде ЖЭО-3 жылу трассасының мүлкін беруге байланысты тарифтік смета қайта қаралды. Бір кездері жылу трассаларын ұстауға арналған шығындар айтарлықтай қысқарды. Нәтижесінде тарифті 2,6% – ға төмендетуге қол жеткізілді. Бір сөзбен айтқанда, жақын арада жоспарлы тарифтің қандай да бір өсуі көзделмеген.
Бірақ мыналар да бар: табиғи газдың көтерме бағасы өзгерген кезде (және бұл осындай станциялар үшін отынның негізгі түрі), содан кейін субъект өзінің тарифін тағы бір рет қайта қарауға заңнамалық құқыққа ие болады.
Сарапшылардың айтуынша, кәсіпорынның инвестициялық саясаты ұсақ-түйекке дейін ойластырылған. Мұның бәрі ұжымға ағымдағы жаңғыртуға салынған мемлекеттік қаражаттан нақты нәтижелер алуға мүмкіндік берді.
Кәсіпорынның басты құндылығы адамдар болды және солай болып қала береді, дейді кәсіпорын басшылары. Станцияның барлық күрделі және қайталанбас тарихын энергетиктердің бірнеше буыны құрды және әрқайсысы ортақ іске – Шымкент жылу электр орталығын дамытуға өз үлесін қосты. Бүгінде ЖЭО-да 400-ден астам адам жұмыс істейді. Бұл тәжірибелі энергетиктермен қатар болашағы зор жастар жұмыс істейтін және дамып келе жатқан кез-келген тапсырманы орындай алатын, сенімді, жұмыс істейтін және қабілетті ұжым.
