2022 жылы бүкіл әлем бойынша қоқыс полигонына барлығы 5,3 миллиард ұялы телефон тасталатын болады, деп болжап қойыпты халықаралық электроника және электр құралдары қалдықтары форумының (WEEE) қатысушылары. Бұл туралы Elitar.kz BBC-ге сілтеме жасап хабарлайды. Бұл ретте сарапшылар әлемде “электрондық” қалдықтардың 20% – дан төмен көрсеткіші ғанатиісті түрде қайта өңделеді деп есептейді.
WEEE-дің жаһандық сату статистикасына негізделген мұндай болжамы “электронды қалдықтардың” қоршаған ортаға қатысты үлкен проблеманы айқын көрсетеді.
Зерттеулер көрсеткендей, көпшілігіміз ескі телефондарды қайта өңдеуге тапсырудың орнына өзімізде сақтаймыз. Сонымен, ескі құрылғылардағы құнды металдар, мысалы, аккумуляторлардағы кобальт немесе электр сымдарындағы мыс – жаңа телефондар үшін жаңадан өндіріледі.
“Көптеген адамдар бұл кішкентай (көрінетін) заттардың әрқайсысы қазірдің өзінде лайықты құндылыққа ие деп ойламайды. Барлығы бірге – жаһандық деңгейде – бұл үлкен көлем”, – деп түсіндіреді WEEE бас директоры Паскаль Леруа.
Бүгінгі таңда бүкіл әлем бойынша барлығы 16 млрд ұялы телефон бар. Сонымен қатар, Еуропада, мысалы, әрбір үшінші құрылғы ұзақ уақыт бойы қолданылмаған және жай шаң жинайды.
WEEE болжамына сәйкес, 2030 жылға қарай полигонға жыл сайын шамамен 74 миллион тонна электроника мен электротехника жіберіледі – кір жуғыш машиналар мен тостер пештерінен планшеттік компьютерлер мен жаһандық позициялау жүйесі (GPS) құрылғыларына дейін.
“Бұл құрылғылар шикізаттың маңызды көзі болып табылады, оны қайта өңдеуден кейін жаңа гаджеттерді немесе ауыр электр жабдықтарын – мысалы, жел электр генераторларын, электромобиль батареяларын немесе күн батареяларын өндіру үшін қайта пайдалануға болады”, – дейді WEEE коммуникациялар бөлімінің басшысы Магдалена Чаританович.
Ұйым электронды қоқыс “адам денсаулығына да, қоршаған орта жағдайына да зиянды әсер ететін қайта өңдеу тұрғысынан ең тез өсіп келе жатқан және ең күрделі қалдықтар ағыны, өйткені олардың құрамында зиянды заттар жиі кездеседі”, – деп атап көрсетеді.
Material focus жүргізген сауалнамаларға сәйкес, тек британдықтар үйлерінде жалпы сомасы 5,5 миллиард фунт стерлингтен (шамамен 6,2 миллиард доллар) асатын миллионнан астам пайдаланылмаған, бірақ жұмыс істейтін электр құрылғыларын жинап қойған.
Сондай-ақ, осы қажетсіз техниканың барлығын сатудан орташа Британдық отбасы шамамен 200 фунт стерлинг таба алады деп есептеледі.
“Супермаркеттердегі жинау жәшіктері, жаңаларын жеткізген кезде ескі немесе сынған құрылғыларды жинау, пошта бөлімшелерінде шағын электронды құрылғыларды жинау – бұл адамдарды ескі электр құрылғыларын тапсыруға ынталандыратын бірнеше қадамдардың бастамасы ғана”, – деп есептейді WEEE басшысы Паскаль Леруа.
